Dziewanna należy do rodziny Trędownikowatych (Scrophulariaceae), do której zaliczamy wiele roślin litych, które wyglądem różnią się bardzo pomiędzy sobą. Wszystkie odznaczają się kwiatami o koronie zrosłej nieregularnej, zwykle dwuwargowej, nieco odmiennie ukształtowanej niż u wargowych lub kołowej, o płatkach nieregularnych. Pręcików 4 lub 2, słupek 1, dwukomorowy. Owoc – torebka dwukomorowa, wielonasienna, otwierająca się klapkami lub otworkami.

Do rodziny Trędownikowatych należy wiele roślin łąkowych i leśnych; tak np. różne gatunki przetacznika, świetnik, pszenice, szelążnik, wyżlin zw. pospolicie lwim zębem i wiele innych. Opiszę tylko kilka ważniejszych roślin lekarskich, przede wszystkim Dziewannę lekarską i Dziewannę wełnistą. Obydwie te rośliny, tak jak w ogóle wszystkie gatunki dziewanny, są dwuletnie. Rosną na słonecznych, piaszczystych miejscach. Łodygę mają prostą, pokrytą wraz z liśćmi włosem kutnerowatym. Kwiaty zwykle żółte; korona kołowa o łatkach nieregularnych, pręcików 4-5. Kwitną w lipcu i w sierpniu.

Dziewanna lekarska ma liście naprzemianległe, szerokie, jajowato-wydłużone, krótkoogonkowe, w nasadzie prawie łączące się z sobą. Kwiaty duże, żółte na krótkich szypułkach, zebrane w pęczki gęsto skupione, które tworzą kłos wierzchołkowy. Pręciki ma na długich nitkach, z których trzy górne okryte białawym włoskiem. Dziewanna wełnista, podobna do poprzedniej, odróżnia się karbowanymi liśćmi, pokrytymi żółtawym kutnerem. Liście i kwiaty dziewanny, zbierane w lipcu i w sierpniu, używane są podobnie jak ślaz, przy katarze i kaszlu w celu rozmiękczenia błony śluzowej. W lecznictwie domowym używane są jeszcze: przetacznik lekarski, konitrud zwyczajny, trędownik korzeniowęzły i naparstnica.

Przetacznik lekarski (Veronica officinalis) odznacza się kwiatami zebranymi w grona, o koronie niebieskiej, opadającej szybko i 2 pręcikach. Cała roślina pokryta jest włosem.

Konitrud zwyczajny (Gratiola officinalis) ma kłącze białe, zanurzone zwykle w szlamie na którym rośnie, łodygę ma czterograniastą, rozgałęzioną, o liściach naprzeciwległych. K osadzone są na długich szypułkach, po jednym w kątach liści, korona żółtawo-biała o brzegu dwuwargowym, czterodzielnym, pręcików ma 4 dwusilnych. Pospolity na łąkach bagnistych. Łodyga i kłącze zawierają ostrą, gorzką substancję, która używana w małych dozach w chorobach brzusznych, działa silnie przeczyszczająco, w większych dozach jest trująca.

Trędownik korzeniowęzły (Scrophularia nodosa) ma także łodygę czworograniastą o liściach naprzeciwległych, jajowatych. To roślina trwała, rosnąca w miejscach wilgotnych, kwitnie od lipca do października. Kwiaty o koronie poczwarowatej, tj. nieregularnej, z górną wargą ściśniętą, dolną trójdzielną, barwy brudno-czerwonej, zebrane w wiechy wierzchołkowe. Kłącze trędownika węzłowate używane było dawniej jako środek leczniczy przeciw skrofułom i w chorobach skórnych. Dzisiaj ma znaczenie tylko w lecznictwie domowym i weterynarii.